Lumbaalpunctie en Myelografie

Eten en drinken
U hoeft niet nuchter te zijn voor het onderzoek. U kunt gewoon eten en drinken zoals u gewend bent.

Voor vrouwen (zwangerschap en borstvoeding)
Röntgenonderzoek kan beter niet worden gedaan als (de kans bestaat dat) u zwanger bent. Bij twijfel moet het onderzoek binnen 10 dagen na de eerste dag van de menstruatie plaatsvinden. Verander zo nodig uw afspraak.

Tijdens de behandeling wordt (jodiumhoudend) contrastmiddel toegediend. Zeer kleine hoeveelheden kunnen in de moedermelk komen, maar deze kleine hoeveelheden worden niet opgenomen door het maagdarmkanaal van de baby. U kunt daarom borstvoeding blijven geven. Wilt u blootstelling helemaal voorkomen, stop dan na de toediening van het contrastmiddel 24 uur met het geven van borstvoeding.

Contrastvloeistof
In de contrastvloeistof zit jodium. Jodium kan een allergische reactie veroorzaken bij mensen die hiervoor overgevoelig zijn. Bent u overgevoelig voor jodium? Bespreek dit dan met uw behandelend specialist. De behandelend specialist zal u vertellen of voorbereiding met medicatie nodig zal zijn. Wilt u het ook voor het onderzoek of de behandeling zeggen tegen de laborant(e) of radioloog?

Bloedverdunners
Als u bloedverdunnende middelen gebruikt (bijvoorbeeld Marcoumar of Sintrom), kan het zijn dat u hiermee tijdelijk moet stoppen. Vertel het uw arts als u deze middelen gebruikt.

Kleding
Het onderzoek of de behandeling vindt plaats in een steriele omgeving. Daarom moet u in schone (gewassen) kleding naar de onderzoekskamer komen. Ook is het handig als de kleding comfortabel en niet te strak zit. Soms krijgt u op de afdeling een operatiehemd aan van de verpleegkundigen.

Opname
Uw behandelend arts heeft u verteld dat u voor dit onderzoek wordt opgenomen. Meestal duurt de opname één of twee dagen. Op de verpleegafdeling wordt bij u bloed afgenomen om uw stollingswaarden te bepalen en te controleren.

Tijdstip van het onderzoek of de behandeling
De duur van het onderzoek of behandeling wisselt erg. We kunnen daarom niet aangeven hoe lang het onderzoek of de behandeling gaat duren of wanneer u klaar zal zijn. Ook krijgen we vaak aanmeldingen voor spoedprocedures. Het kan daarom voorkomen dat uw afspraak wordt uitgesteld. Meestal stellen we uw behandeling uit naar een later tijdstip op dezelfde dag, maar in zeldzame gevallen moeten we uw onderzoek of behandeling uitstellen naar een andere dag. Als dit het geval is, geven we u hier zo snel mogelijk meer informatie over.

Toilet
Ga voor het onderzoek nog even naar het toilet op de verpleegafdeling.

Wat gaan we doen?

Voor een lumbaalpunctie prikken we een holle naald tussen de onderrugwervels om liquor (hersenvocht) uit het ruggenmerg te laten lopen. Soms lukt dit niet door de neuroloog. In dat geval kan er nog een poging gedaan worden op de afdeling radiologie. Het voordeel is dat de radioloog op röntgenbeelden ziet waar hij of zij prikt ten opzichte van de rugwervels.

Voor een myelografie spuiten we contrastmiddel in via de holle naald. In zeldzame gevallen wordt de holle naald ook wel eens geprikt tussen de nekwervels.

Wat is het doel?

Met een lumbaalpunctie kunnen we liquordruk meten. Als de druk te hoog is, kunnen we wat liquor laten aflopen om de druk te verminderen. De liquor kan ook opgevangen worden voor verder onderzoek in het laboratorium. Dit doen we om bijvoorbeeld een infectie aan te tonen. Door de holle naald kunnen we medicatie en contrastmiddelen toedienen.

Bij een myelografie spuiten we contrastmiddel in. Het contrastmiddel zal zich verspreiden rondom het ruggenmerg. Zo kunnen we op de röntgenfoto's de vorm van het ruggenmerg zichtbaar maken. Op deze foto's kunnen we dan zien of er bijvoorbeeld vernauwingen zijn.

Het Erasmus MC is een universitair medisch centrum, waarin personeel wordt opgeleid. Het kan daarom voorkomen dat het onderzoek of de behandeling uitgevoerd wordt door één van onze arts-assistenten, gesuperviseerd door een staf-arts. Ook kan het voorkomen dat de arts die het onderzoek of de behandeling van tevoren met u heeft doorgesproken niet degene is die het onderzoek of de behandeling uitvoert.

Op de onderzoekstafel komt u op uw linkerzij te liggen. We maken uw huid eerst schoon met alcohol. Als het nodig is, scheren we uw huid ook. Daarna dekken we u toe met een steriele doek. Dit is om een infectie te voorkomen. Het is belangrijk dat u zo stil mogelijk blijft liggen. De radioloog prikt tussen de wervels door, laag in uw rug. Als de naald op de juiste plaats zit, komt er hersenvocht naar buiten.

Als we de liquordruk meten, sluiten we de naald aan op een systeem. Dit systeem kan de waarde van de liquordruk binnen enkele seconde meten. Als de liquordruk verlaagd moet worden, laten we het hersenvocht via de naald naar buiten lopen. Het hersenvocht vangen we op in buisjes. Dit kan even duren, omdat het langzaam druppelt.

Als u voor een myelografie komt, krijgt u de contrastvloeistof ingespoten via dezelfde naald. Om de contrastvloeistof te verspreiden rondom het ruggenmerg, kantelen we de onderzoekstafel met het hoofeind omhoog en daarna omlaag.

Na afloop
U krijgt een pleister op de prikplaats en daarna u mag terug in het bed van de verpleegafdeling. Als u voor een myelografie komt, krijgt u nog een CT-scan. Afhankelijk van de afspraaktijd op de CT-scanner gaat u gelijk door voor de CT-scan of wordt u nog even terug naar de verpleegafdeling gebracht.

CT-onderzoek
Nadat u de contrastvloeistof heeft gekregen, krijgt u binnen een uur een CT-onderzoek. Hiermee kunnen we dwarsdoorsnede-foto’s van het wervelkanaal maken. Voor de scan vragen we u om liggend 2 rondjes te draaien. Hierdoor wordt het contrastmiddel verder verdeeld rondom het ruggenmerg.

De uitslag
De radioloog kan u de uitslag meestal niet gelijk geven. Later op de dag bestuderen we de foto’s en vergelijken we ze met eventuele vorige onderzoeken. De radioloog maakt vervolgens een verslag voor uw behandelend arts. Hij of zij bespreekt de uitslag met u.

Duur van het onderzoek
Het onderzoek duurt ongeveer 30 minuten. Het aansluitende CT-onderzoek duurt ongeveer een kwartier.

Nazorg en controles

Na het onderzoek wordt u weer teruggebracht naar de verpleegafdeling, zodat we u goed in de gaten kunnen houden. U heeft 1 uur bedrust. Tijdens de bedrust moet uw hoofd hoger liggen dan de rest van uw lichaam.

Eten en drinken
U mag na het onderzoek, in overleg met uw afdelingsarts, weer gewoon eten en drinken. Het is belangrijk dat u 48 uur na de contrasttoediening veel drinkt, om de contrastvloeistof zo snel mogelijk uit te plassen.

Naar huis
Als u alleen bent opgenomen voor de lumbaalpunctie of het myelografie onderzoek, mag u meestal dezelfde of de volgende dag weer naar huis. Een eerstvolgende (bel)afspraak krijgt u thuisgestuurd.

De eerste 24 uur thuis mag u niet volledig plat liggen. Gebruik bijvoorbeeld 2 kussens onder uw hoofd.

Leefregels
Het is belangrijk dat u de eerste 24 uur rustig aan doet. U mag geen zware dingen tillen, niet sporten en niet veel traplopen.

Tijdens het onderzoek kan de arts een zenuw raken. Uw voelt dan een elektrische golf of pijnscheut in het been. Dit gevoel trekt geleidelijk weer weg.

Complicaties

Een punctie brengt risico’s op complicaties met zich mee. Maar het team wat het onderzoek uitvoert is gespecialiseerd in het voorkomen van complicaties. De volgende complicaties kunnen optreden:

• Hoofdpijn, misselijkheid en braken 40%
• Epilepsie, minder dan 1%
• Ontsteking, minder dan 1%
• Bloeding, minder dan 1%
• Pneumocephalie hoofdpijn (hoofdpijn door lucht in het hoofd), minder dan 1%

Krijgt u thuis toch last van een complicatie of bijwerking? Belt u dan naar de polikliniek radiologie. Vraag dan vervolgens of u doorverbonden kunt worden met de physician assistent van de interventie radiologie. Bij spoed buiten kantooruren belt u naar het algemene nummer van het Erasmus MC. Vraag dan of u doorverbonden kunt worden met de dienstdoende assistent van de radiologie.