Naar topnavigatiemenu Naar hoofdnavigatiemenu Naar hoofdinhoud
Patiëntenfolder

Hemianopsie

U ziet niets of minder aan één kant van uw gezichtsveld. Dit heet hemianopsie. Hier leggen we uit wat hemianopsie is en wat de behandelmogelijkheden zijn.

Download PDF

Wat is hemianopsie?

Hemianopsie betekent letterlijk ‘half niet-zien’. We noemen hemianopsie ook wel halfzijdige blindheid. Bij hemianopsie ziet u de helft van de omgeving niet of minder goed. Het gaat om de linker- of rechterkant van uw gezichtsveld. U kunt met allebei uw ogen de linker- of rechterkant van uw gezichtsveld niet zien. Het gezichtsveld is alles wat u ziet als u niet met uw hoofd of ogen beweegt. In de afbeelding hieronder ziet u voorbeelden van het gezichtsveld van iemand met een hemianopsie. Als iemand een kwart van het gezichtsveld niet meer ziet, heet dit kwadrantanopsie.

Gezichtsveld normaal (volledig beeld) - gezichtsveld rechtszijdige hemianopsie (rechts zwarts) - gezichtsveld linkszijdige hemianopsie (links zwart)

Oorzaak

Bij hemianopsie is er niets mis met uw ogen. De oorzaak van hemianopsie is een beschadiging van bepaalde delen van de hersenen (hersenletsel). Dit kan komen door bijvoorbeeld een herseninfarct.

Het gaat om delen van de hersenen die informatie uit de ogen verwerken. Als deze delen beschadigd zijn, kunnen de hersenen de informatie uit uw ogen niet verwerken. Daarom ziet u een deel van de omgeving niet of minder goed (zie afbeelding). Als u schade heeft aan uw linkerhersenhelft, ziet u rechts slecht. Als u een hemianopsie aan uw rechterhersenhelft heeft, ziet u links slecht.

Uitleg hemianopsie

Gevolgen

Als u hemianopsie heeft, ziet u de helft van de omgeving niet of slecht. Hierdoor kunnen de volgende situaties ontstaan:
  • U kunt tegen dingen aanlopen, die aan de kant staan waar u niet of slecht ziet. Bijvoorbeeld een deurpost.
  • U kunt u moeilijk oriënteren in de ruimte waar u bent.
  • Deelname aan het verkeer kan erg gevaarlijk zijn, omdat u voor een deel het overzicht mist. Bijvoorbeeld bij autorijden of de weg oversteken.
  • U kunt moeite hebben met het terugvinden van spullen, bijvoorbeeld op een bureau of in een kast.
  • U kunt frustratie hebben tijdens het lezen, omdat het moeilijk is om het begin van een zin te vinden.
  • U kunt schrikken, omdat iets plotseling in uw gezichtsveld verschijnt.

Behandeling

Er zijn drie behandelingen voor hemianopsie. Deze zorgen dat u minder last heeft van hemianopsie en dat u beter kunt zien.

Compensatie

Bij compensatie leert u zich aanpassen aan halfzijdige blindheid. U leert beter en doelgerichter om u heen te kijken, en zo de omgeving te scannen. Als mensen zich goed bewust zijn van hun halfzijdige blindheid, passen zij compensatie vaak zelf al toe.

U krijgt deze behandeling bij de fysiotherapeut in het ziekenhuis. Als het nodig is, kunt u daarna ergens anders verder met de behandeling. Bijvoorbeeld bij stichting Visio (zie ‘Meer informatie’) of als onderdeel bij de revalidatie na uw hersenletsel.

Substitutie

Bij substitutie krijgt u een prismabril. Deze past aan hoe u de omgeving ziet. De speciale glazen in de bril zorgen dat het beeld van de omgeving voor u verschuift. Heeft u hemianopsie waarbij u links slecht ziet? Dan krijgt u een prismabril die het beeld naar rechts verschuift. Daardoor wordt het een deel van de linkerkant van de omgeving zichtbaar. De meeste patiënten vinden de prismabril niet prettig.

De behandeling met prismabril vindt over het algemeen plaats in een revalidatie-instelling. Het is ook mogelijk om therapie bij stichting Visio te volgen (zie ‘Meer informatie’).

Restitutie

Visuele restitutie therapie kan zorgen dat u weer (iets) meer kunt zien. Bij deze therapie stimuleren we het beschadigde deel van uw hersenen. Dat doen we bijvoorbeeld door voorwerpen te houden op de plek waar u het net niet meer kunt zien. Daardoor verplaatst uw aandacht in de richting van het ‘kapotte’ gezichtsveld.

Dit is een experimentele therapie. Dat betekent dat er nog niet met onderzoek is bewezen dat de therapie werkt. In het Erasmus MC bieden wij deze behandeling (nog) niet aan. Meer informatie over restitutie leest u op www.hemianopsiestichting.nl.

Meer informatie

Lees meer over hemianopsie op de website ‘Hersenletsel uitleg’: www.hersenletsel-uitleg.nl/gevolgen/zintuiglijke-gevolgen/visuele-gevolgen-bij-hersenletsel/hemianopsie

Lees meer over hemianopsie op de website van de Hersenstichting: www.hersenstichting.nl/hersenaandoeningen/hemianopsie/

Stichting Koninklijk Visio

Visio begeleidt patiënten die blind of slechtziend zijn en daar problemen van ondervinden in het dagelijks leven. U kan zich telefonisch aanmelden voor een revalidatietraject. Zij helpen u met een specifieke hulpvraag. Dit kan bijvoorbeeld zijn dat u veilig wilt deelnemen aan het verkeer. Voor Visio heeft u een verwijzing nodig van de revalidatiearts of neuroloog. Meer informatie leest u op www.visio.org.

Contact

Heeft u na het lezen van deze folder nog vragen? Bespreek deze dan gerust met de behandelend fysiotherapeut of neem contact op met de unit Fysiotherapie.
  • E-mail: fysiotherapie@erasmusmc.nl
  • Telefonisch via het secretariaat Fysiotherapie: (010) 703 39 50 (maandag t/m vrijdag). Vraag naar een fysiotherapeut werkzaam op de afdeling Neurologie of Neurochirurgie.
Afbeeldingen gemaakt met BioRender.com