Naar topnavigatiemenu Naar hoofdnavigatiemenu Naar hoofdinhoud
Patiëntenfolder

Adrenaline auto-injector bij anafylactische reactie

Een adrenaline auto-injector is een voorgevulde injectiespuit, ook wel noodpen genoemd. Hiermee kunt u uzelf of uw kind behandelen bij een ernstige allergische reactie. Zo’n allergische reactie noemen we ook wel anafylactische reactie of anafylaxie.

Download PDF

  • wat een anafylactische reactie inhoudt,
  • hoe u de verschijnselen of symptomen herkent,
  • wanneer en hoe u de adrenaline auto-injector moet gebruiken
  • en wat u daarna moet doen.
  • wat een anafylactische reactie inhoudt,
  • hoe u de verschijnselen of symptomen herkent,
  • wanneer en hoe u de adrenaline auto-injector moet gebruiken
  • en wat u daarna moet doen.
  • Wat is een anafylactische reactie?

    Bij een anafylactische reactie reageert het lichaam plotseling overgevoelig op bijvoorbeeld een voedingsmiddel, een geneesmiddel of een insectensteek. De reactie treedt op binnen enkele minuten tot een uur. Er zijn symptomen in verschillende organen, zoals de ogen, de huid, het maag-darmkanaal en de longen, en meestal in meerdere organen tegelijk. In het ergste geval daalt de bloeddruk zo sterk dat de persoon het bewustzijn kan kwijtraken. We spreken dan van shock. Een anafylactische reactie is gevaarlijk en kan in het ergste geval dodelijk zijn.

    Wat zijn de verschijnselen bij een anafylactische reactie?

    • jeuk, vaak met uitgebreide roodheid van de huid en galbulten;
    • zwelling van oogleden, lippen, keel, handen of elders;
    • maag-darmklachten: pijn, misselijkheid, braken, diarree;
    • ademhalingsproblemen: druk op de borst, piepende ademhaling, kortademigheid, blauwe lippen, heesheid, moeite met praten en slikken;
    • duizeligheid, verminderd aanspreekbaar zijn, bewustzijnverlies.
    Wanneer moet u de adrenaline auto-injector gebruiken?
    Als een of verschillende van de genoemde verschijnselen optreden is het belangrijk om snel te handelen:
    • Bij een beperkte reactie, bijvoorbeeld alleen jeuk en roodheid van de huid, kunt u afwachten of een antihistaminetablet innemen.
    • Als u twijfelt, kunt u uit voorzorg naar een arts of een spoedeisende hulp gaan en daar het verdere beloop afwachten.
    • Zodra de reactie zich uitbreidt buiten de huid, dat wil zeggen als er duidelijk zwelling van de keel of kortademigheid of een neiging tot flauwvallen optreedt, moet u de adrenaline auto-injector gebruiken.
    Lees verderop in deze folder hoe u deze moet gebruiken (zie: Hoe moet u de auto-injector toedienen?)

    Adrenaline
    Het werkzame medicijn in de adrenaline auto-injector is adrenaline (of epinefrine). Dit is een stof die ook in het lichaam voorkomt en die daar vrijkomt in acute stresssituaties, zoals hevig schrikken en inspanning. Door de adrenaline gaat de bloeddruk omhoog, versnelt de hartslag en verwijden de luchtwegen zich. Als u de adrenaline auto-injector ten onrechte gebruikt, dus zonder dat er een anafylactische reactie is, dan is dit meestal geen probleem. U merkt dat u gedurende enkele minuten hartkloppingen krijgt en mogelijk hoofdpijn, alsof u hevig bent geschrokken. Voor vrouwen
    Bij zwangerschap of borstvoeding kan in noodsituaties de adrenaline auto-injector gebruikt worden.

    Gebruik bij andere aandoeningen
    Mensen met hart- en vaataandoeningen moeten in overleg met de behandelend arts bekijken of de noodzaak voor het gebruiken van een adrenaline auto-injector opweegt tegen de eventuele risico’s. Bepaalde medicijnen, onder andere tegen hoge bloeddruk of migraine (de zogenaamde bètablokkers), mag u niet gebruiken als u een adrenaline auto-injector bij u draagt. Overlegt u dan direct met uw behandelend arts over vervangende medicijnen.

    Soorten auto-injector
    In Nederland bestaat de adrenaline auto-injector momenteel in drie sterktes: een junior versie voor kinderen tot een lichaamsgewicht tot 30 kg en volwassen versies. We beschrijven hier alleen de werking van de adrenaline auto-injectoren met de namen Jext® en Epipen®. De werking van beide auto-injectoren is nagenoeg gelijk.

    Hoe moet u de auto-injector toedienen?
    Aan het ene uiteinde van de auto-injector zit een gekleurde beschermdop met pin die voorkomt dat de naald er per ongeluk uit kan schieten.
    1. Verwijder de gekleurde beschermdop. De auto-injector is nu gebruiksklaar (figuur 1).
    2. Druk het andere uiteinde van de injector stevig en loodrecht tegen het bovenbeen. De naald schiet uit de auto-injector (figuur 2.) De naald gaat door kleding heen. Het is dus niet nodig het bovenbeen eerst te ontbloten.
    3. Houd de auto-injector ongeveer 10 seconden stevig tegen het been gedrukt zodat de adrenaline er uitgepompt kan worden (figuur 3).
    4. Trek de naald van de auto-injector terug. Bij beide auto-injectoren komt er na terugtrekken van de naald een hoesje over de naald die de naald afschermt.
    5. Masseer na de injectie de plek op het bovenbeen enkele seconden. De auto-injector is nu leeg en u kunt hem niet opnieuw gebruiken.
    Figuur 1Figuur 2Figuur 3
    Figuur 1Figuur 2Figuur 3



    112 bellen
    Nadat de adrenaline auto-injector is toegediend, moet u altijd 112 bellen voor een ambulance. Vertel dat het gaat om een anafylactische reactie. De auto-injector is een EHBO-middel met een snel en goed, maar tijdelijk effect. Daarom moet de patiënt altijd nog door een arts worden beoordeeld en eventueel verder behandeld, ook als de patiënt weer lijkt op te knappen.

    Nieuwe auto-injector aanvragen
    Na gebruik is de auto-injector leeg en kan niet opnieuw gebruikt worden. Het is belangrijk dat u een nieuwe adrenaline auto-injector aanvraagt.

    Adrenaline auto-injector trainers
    Om te oefenen zijn trainers beschikbaar via de apotheek. Dit zijn auto-injectors zonder injectienaald. Omdat de trainer geen injectienaald bevat, kunt u de handeling oefenen om zo ervaring en routine op te doen. Als het echt nodig is, weet u dan wat u moet doen. Ook kunnen de noodpentrainers gebruikt worden voor instructies op scholen en kinderdagverblijven bij een kind met anafylaxie.

    Zorg dat u de auto-injector altijd bij u heeft
    Het is noodzakelijk dat u of uw kind de adrenaline auto-injector altijd bij zich draagt, omdat de allergische reactie zeer snel en op ieder moment kan optreden. Het is bovendien belangrijk om uw omgeving te laten weten dat u een hevige allergische reactie kunt krijgen of dat dit bij uw kind kan gebeuren. U kunt hierbij ondersteuning krijgen via de Stichting het Nederlands Anafylaxis Netwerk (het Kennis en Informatie Centrum voor de omgang met de kans op ernstige allergische reacties door onder andere voedselallergie). De stichting kan informatie geven over hoe u dit kunt aanpakken. Bijvoorbeeld met een beschrijving van hoe u de school- of werkomgeving kunt informeren.

    Contact

    Heeft u nog vragen, dan kunt u contact opnemen met:

    • Allergologie, telefoon (010) 704 01 00 (bereikbaar van 8.00 - 12.30 en 13.30 - 16.00 uur)


    Meer informatie
    Stichting het Nederlands Anafylaxis Netwerk, Oranjelaan 91, 3311 DJ Dordrecht
    Telefoon: 078 - 639 03 56 (maandag - vrijdag 09.00 - 17.00 uur)
    E-mail: support@anafylaxis.nl
    Websites: www.anafylaxis.nl of www.schoolenallergie.nl

    De informatie in deze folder is afkomstig van de Nederlandse Vereniging voor Allergologie (juni 2011).